Valeriia Horodynska

Những điểm chính:

• Ukraina đã ký một thỏa thuận với Hoa Kỳ về hợp tác trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, trong đó có việc thành lập Quỹ đầu tư tái thiết chung.

• Ukraina sở hữu các mỏ lithium, uranium và nhiều khoáng sản quan trọng khác, nhưng việc thực hiện thỏa thuận này cần thời gian, nghiên cứu và đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

• Những trở ngại đối với thỏa thuận bao gồm sự không rõ ràng về tính khả thi kinh tế của các mỏ và rủi ro liên quan đến chiến tranh và cơ sở hạ tầng bị phá hủy.

Các nội dung chính của bản tin:

1. Giai đoạn tiếp theo sau khi ký Thỏa thuận khoáng sản là gì?

2. Loại khoáng sản nào ở Ukraina có thể mang lại lợi ích lớn nhất?

3. Hai bên có thể thu được lợi nhuận tiềm năng như thế nào?

4. Khi nào sẽ có lợi ích kinh tế đầu tiên từ thỏa thuận?

5. Những trở ngại trong thỏa thuận về khoáng sản là gì?

Ukraina ký thỏa thuận khai thác khoáng sản với Mỹ:

Trong đêm 30/4 rạng sáng 1/5, Ukraina đã ký thỏa thuận hợp tác với Hoa Kỳ trong lĩnh vực khai thác khoáng sản. Thỏa thuận này bao gồm việc thành lập Quỹ đầu tư tái thiết chung nhằm thúc đẩy phát triển các dự án khai thác hơn 50 loại khoáng sản quan trọng như lithium, uranium, titan...

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc thực hiện thỏa thuận sẽ mất nhiều thời gian, cần nghiên cứu sâu, tổ chức đấu thầu, cấp phép và xây dựng cơ chế thể chế phù hợp. Một vấn đề lớn là nhiều mỏ khoáng sản vẫn đang nằm trong vùng bị Nga chiếm đóng – chính Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết kẻ địch đang kiểm soát khoảng một nửa các mỏ đất hiếm.

Giai đoạn tiếp theo sau khi ký thỏa thuận:

Theo nhà phân tích Borys Kushniruk, việc ký thỏa thuận mới chỉ là bước đầu. Tiếp theo là Quốc hội Ukraina cần phê chuẩn văn kiện này. Sau đó mới có thể bắt đầu tiến trình thực hiện như khảo sát địa chất, đấu thầu, cấp giấy phép, v.v.

Ngoài ra, sẽ cần thời gian để thiết lập bộ máy vận hành. Việc khai thác quặng uranium và xây dựng chu trình khép kín sản xuất nhiên liệu hạt nhân với sự tham gia của Mỹ cũng sẽ mất thời gian.

Nội dung chính của thỏa thuận với Mỹ bao gồm:

• Ukraina giữ toàn quyền sở hữu và kiểm soát tài nguyên;

• Cùng điều hành quỹ tái thiết theo tỷ lệ 50/50;

• Tài sản quốc gia của Ukraina được bảo vệ;

• Ukraina không nợ Mỹ;

• Phù hợp với hiến pháp Ukraina và không ảnh hưởng đến lộ trình hội nhập châu Âu;

• Quỹ sẽ được tài trợ từ các dự án mới, không liên quan đến doanh thu hiện có;

• Mỹ hỗ trợ kêu gọi đầu tư và công nghệ;

• Các khoản thu và đóng góp cho Quỹ sẽ không bị đánh thuế ở cả Mỹ và Ukraina.

Những khoáng sản có tiềm năng nhất tại Ukraina:

Theo Kushniruk, lithium và uranium là hai loại khoáng sản có lợi nhuận cao. Dù việc xuất khẩu uranium trong thời chiến gặp khó, nhưng với sự hợp tác của Mỹ, Ukraina kỳ vọng xây dựng chuỗi sản xuất nhiên liệu hạt nhân khép kín.

Chuyên gia kinh tế Ivan Us nhấn mạnh titan là tài nguyên rất quan trọng, nhất là do nhu cầu của ngành hàng không Mỹ. Trước đây, titan được tinh luyện tại Nga từ nguyên liệu của Ukraina, nay cần có nhà máy trong nước thay thế.

Lithium cũng rất đáng chú ý do ứng dụng trong pin, thiết bị điện tử và xe điện. Uranium là yếu tố then chốt để phát triển điện hạt nhân, trong khi khí đốt đá phiến từ mỏ Yuzivska có thể giúp Ukraina trở thành đối thủ cạnh tranh của Gazprom tại châu Âu.

Các tài nguyên quan trọng mà Ukraina đang sở hữu:

Theo Reuters, Ukraina có các nguyên tố đất hiếm như lantan và xeri dùng trong công nghệ chiếu sáng và TV. Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho biết Ukraina còn sở hữu trữ lượng lithium, beryli, mangan, gali, zircon, graphit, apatit, fluor và niken – trong đó titan và uranium là lớn nhất châu Âu.

Tiềm năng lợi nhuận:

Theo Ivan Us, chưa có ước tính chính xác về lợi nhuận vì cần nghiên cứu kỹ lưỡng, với chi phí khoảng 25 triệu USD (theo Lana Zerkal – cựu thứ trưởng Ngoại giao). Tuy nhiên, thỏa thuận mở ra cánh cửa cho viện trợ công nghệ và quốc phòng từ Mỹ, như F-16, Patriot, và luật cấm nhập khẩu từ Nga.

Tuy nhiên, để Mỹ có thể hưởng lợi thực sự, Ukraina phải chiến thắng và khôi phục toàn vẹn lãnh thổ. Kushniruk lưu ý Ukraina không có các mỏ khoáng sản đặc biệt quy mô lớn, còn các mỏ dầu khí hiện nay đã cũ và cạn kiệt từ thời Liên Xô.

Khi nào có lợi ích kinh tế đầu tiên:

Theo Ivan Us, lợi ích thực sự có thể xuất hiện sau khoảng một thập kỷ – sau chiến thắng, nghiên cứu và đầu tư. Các tuyên bố chính trị về khoản lợi nhuận hàng trăm tỷ USD là quá sớm.

Việc tái thiết khu công nghiệp Donbas có thể tái hiện mô hình từng được khởi xướng bởi doanh nhân người xứ Wales – John Hughes – từ thời kỳ đầu công nghiệp hóa.

Kushniruk cũng lưu ý: tổng thu từ khai thác hiện nay là khoảng 52 tỷ UAH mỗi năm. Với các mỏ mới, giả sử cũng đạt con số đó, 50% sẽ vào Quỹ – tức 26 tỷ UAH – con số này là rất nhỏ so với nhu cầu tái thiết Ukraina.

Những trở ngại trong thỏa thuận:

• Thiếu dữ liệu về tính khả thi kinh tế của các mỏ;

• Chưa có mỏ đất hiếm nào đang hoạt động thương mại hiệu quả;

• Nguy cơ do chiến tranh, hạ tầng bị phá hủy;

• Thiếu sự đảm bảo an toàn khiến nhà đầu tư quốc tế e ngại.

• https://24tv.ua/economy/ugoda-pro-korisni-kopalini-vigidna-vona-dlya-ukrayini-yakim-bude_n2815664?utm_source=webpush