Thực tế từ nhiều năm nay, xôi sắn trở thành món ăn phổ biến không chỉ của người Thái mà còn của các dân tộc khác. Dù vậy, người Thái vẫn tự hào bởi họ biết cách kết hợp các sản vật tự nhiên để tạo nên hương vị món ăn, do đó xôi sắn của người Thái giữ được hương vị và nét đặc trưng riêng không thể nhầm lẫn.

 

Mặc dù là món ăn quen thuộc của nhiều dân tộc nhưng xôi sắn của người Thái vùng Tây Bắc có hương vị đặc trưng riêng vô cùng hấp dẫn

Tuy đơn giản không cầu kỳ, kiểu cách nhưng để có bát xôi sắn thơm ngọt vẫn cần nhiều yếu tố kết hợp. Ví như, sắn phải là sắn tươi mới được đào từ nương về, thóc phải chọn loại thóc nếp ngon. Củ sắn phải chọn những củ ngắn, tròn lằn, không bị sâu bệnh. Bên cạnh hai nguyên liệu chính là sắn và gạo nếp, món xôi sắn của người Thái còn cần 1 nguyên liệu nữa đó là dừa. Dừa chọn loại không quá già sẽ bị cứng nhưng nếu quá non sẽ chảy nước.

Cách nấu loại xôi này cũng không quá khó. Đầu tiên, sắn được rửa sạch rồi bóc hết phần bỏ chỉ còn lại lõi sắn trắng ngần. Tiếp đó mang luộc sơ qua rồi để ráo nước. Thóc nếp phải phơi thật khô, giã bằng cối đạp chân, sẩy sàng chọn lựa kỹ để lựa những hạt gạo căng nẩy, có như vậy món xôi mới thật dẻo, thật thơm. Dừa cũng rửa sạch rồi nạo thành những sợi nhỏ, sau đó trộn cùng với gạo và sắn để đồ.

Xôi sắn của người Thái được đồ trong những chõ gỗ thủ công chứ không bao giờ dùng chõ kim loại. Thường thì các chõ này được làm bằng những khúc gỗ có đường kính nhỏ, gỗ mềm đem về cắt khúc, cưa rỗng giữa, tạo dáng đẹp như một đài hoa, thon nhỏ từ dưới lên trên, đáy chõ có hai thanh tre nhỏ để đặt tấm đan thưa đỡ gạo khi cho gạo vào chõ xôi. Phần chõ lại được đặt trên một cái ninh đồng, thay cho nồi. Sở dĩ người dân tộc Thái đồ xôi bằng chõ gỗ chứ không dùng đồ kim loại một phần là do truyền thống, bên cạnh đó còn bởi ưu điểm gỗ hút hơi nước nên sẽ làm xôi dẻo, không bị khô.

Khác với những dân tộc khác có thế ăn xôi sắn kết hợp với nhiều loại ruốc, thịt cá hoặc nếu ăn vừng là dùng vừng lạc thông thường. Người Thái ăn xôi sắn cùng với muối ớt tạo nên một hương vị vô cùng độc đáo...

Bản thân xôi sắn đã có bị ngọt, đậm đà của gạo nếp, vị thơm bùi của sắn nên cũng không cầu kỳ thức ăn đi kèm, chỉ cần thêm chút vừng là quá đủ. Có một điều đặc biệt mà những ai đã thử món xôi sắn của người Thái sẽ biết, đó là người Thái không ăn xôi sắn với muối vừng thông thường mà dùng muối ớt thay thế. Chính cái sự kết hợp này góp phần không nhỏ tạo nên một hương vị riêng cho món xôi sắn của người Thái. Sắn thơm bùi, gạo nếp dẻo, ngọt cùng với ớt cay nên ăn không hề bị ngấy và đầy như các loại xôi khác. Người Thái vùng Tây Bắc ăn xôi sắn quanh năm, thực tế đây là món ăn hàng ngày thậm chí là món ăn chủ lực trong bữa cơm của người Thái.

Giờ đây, không cần lên Tây Bắc, người ta vẫn có thể tìm mua và thưởng thức xôi sắn bởi món ăn này đã là món ăn rất quen thuộc của nhiều dân tộc Ở miền xuôi người ta ăn xôi sắn với ruốc thịt, ở miền biển người ta ăn xôi sắn với ruốc tôm, miền núi thì đơn giản hơn có thể là vừng, lạc, muối ớt…Mỗi vùng miền, xôi sắn lại được biến tấu khác nhau phù hợp với phong vị ẩm thực của từng khu vực. Nhưng với hương vị độc đáo cùng cách nấu trueyefn thống, xôi sắn của người Thái vùng Tây Bắc vẫn luôn là món ăn dân giã, hấp dẫn với những ai đã từng qua vùng đất này.

Lan Hương (vanhoa.gov.vn)

Nguồn quehuongonline.vn

http://quehuongonline.vn/ban-sac-van-hoa/ngot-bui-xoi-san-vung-tay-bac-20150803155650077.htm