Tác giả: Olha Sych

Thủ tướng Ukraine – Denys Shmyhal. Ảnh: kmu.gov.ua

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong bài phát biểu buổi tối đã xác nhận rằng Thủ tướng Denys Shmyhal sẽ đảm nhiệm cương vị Bộ trưởng Quốc phòng.

“Kinh nghiệm to lớn của ông Denys Shmyhal chắc chắn sẽ hữu ích trên cương vị Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine — chính trong lĩnh vực này hiện đang quy tụ tối đa nguồn lực quốc gia, khối lượng nhiệm vụ lớn nhất và mức độ trách nhiệm cao nhất,” – Tổng thống nhấn mạnh.

Ông Zelensky bày tỏ kỳ vọng rằng Quốc hội sẽ ủng hộ cấu trúc chính phủ mới của Ukraine.

“Điều quan trọng là chính phủ phải nhanh chóng tiến hành rà soát toàn bộ các thỏa thuận với các đối tác — xem điều gì đang phát huy hiệu quả, điều gì cần được xem xét lại hoặc thúc đẩy mạnh mẽ hơn,” – ông nói thêm.

Tổng thống cũng thông báo rằng ông đã đề xuất bà Yulia Svyrydenko giữ chức Thủ tướng, đồng thời tái cấu trúc hoạt động chính phủ dựa trên kinh nghiệm của bà trong việc hỗ trợ sản xuất và doanh nghiệp Ukraine.

Trước đó, báo chí đã đưa tin về tuyên bố tài sản năm 2024 của ông Denys Shmyhal, bao gồm những tài sản được công khai và cả những tài sản không được đề cập rõ ràng.

Việc Tổng thống Volodymyr Zelensky bổ nhiệm Thủ tướng Denys Shmyhal làm Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine là một động thái có ý nghĩa sâu sắc về cả chính trị, chiến lược quân sự lẫn quản trị khủng hoảng trong bối cảnh chiến tranh với Nga đang bước vào giai đoạn kéo dài và tiêu hao. 

 1. Tín hiệu của sự “quân sự hóa chính phủ”

• Sự chuyển đổi vai trò từ người đứng đầu chính phủ sang lãnh đạo quân sự phản ánh thực tế: quốc phòng và chiến tranh hiện là trung tâm điều hành chính của đất nước, vượt trên cả kinh tế hay đối nội.

• Shmyhal là một nhà kỹ trị, không xuất thân từ quân đội, điều này cho thấy Zelensky muốn “phi quân sự hóa” Bộ Quốc phòng theo hướng quản trị công – tập trung vào hậu cần, tài chính, quản lý viện trợ và minh bạch hơn là chiến lược tác chiến.

• Đây là bước đi nhằm tái tổ chức toàn bộ hệ thống quốc phòng theo hướng chính quy – hiệu quả – chống lãng phí, sau những tai tiếng gần đây về tham nhũng và trì trệ trong Bộ Quốc phòng dưới thời Oleksii Reznikov và Rustem Umerov.

 2. Bảo đảm kiểm soát chính trị và tinh thần “chính phủ chiến tranh”

• Bổ nhiệm Shmyhal không chỉ là giải pháp kỹ trị mà còn củng cố sự kiểm soát chính trị của Zelensky đối với lĩnh vực quốc phòng, vốn có nhiều phe phái và rủi ro “tự trị” khi chiến tranh kéo dài.

• Việc Zelensky đề xuất bà Yulia Svyrydenko – một phụ nữ, nhà kỹ trị, có tiếng ủng hộ doanh nghiệp – làm Thủ tướng mới, cho thấy ông đang tái định hình chính phủ thành một “chính phủ thời chiến”, trong đó quyền lực quốc phòng đặt dưới sự kiểm soát dân sự chặt chẽ.

3. Ưu tiên quốc phòng hậu cần – tài chính – viện trợ phương Tây

• Shmyhal có quan hệ chặt chẽ với các tổ chức quốc tế như IMF, WB, Ủy ban châu Âu, và có kinh nghiệm đàm phán viện trợ.

• Với vị trí mới, ông sẽ quản lý trực tiếp các gói viện trợ quân sự khổng lồ từ Mỹ, NATO và EU, đảm bảo chúng được phân phối minh bạch, hiệu quả, không thất thoát – điều mà các đối tác phương Tây rất quan tâm.

• Đồng thời, ông có thể tăng cường công nghiệp quốc phòng trong nước, điều phối với Bộ Kinh tế và các doanh nghiệp sản xuất vũ khí – thứ mà Ukraine đang cố gắng xây dựng để thoát khỏi phụ thuộc vào nguồn cung từ phương Tây.

 4. Tác động đối nội: chuẩn bị cho thời kỳ chiến tranh kéo dài

• Đây là tín hiệu rõ ràng rằng Ukraine đang chuẩn bị cho “cuộc chiến dài hơi”, và Zelensky muốn một bộ máy hành pháp đoàn kết – tập trung – gọn nhẹ, không bị chia rẽ bởi quyền lực cục bộ.

• Việc điều chuyển Shmyhal sang quốc phòng và để lại chính phủ cho Svyrydenko cho thấy: chính phủ dân sự sẽ giữ vai trò phục hồi kinh tế, trong khi toàn bộ bộ máy quốc phòng sẽ chuyển hướng sang chế độ khẩn cấp, linh hoạt và chịu trách nhiệm cao hơn.

 5. Tác động đối ngoại – thông điệp gửi tới phương Tây

• Đây là thông điệp gửi tới Washington, Brussels và Berlin: “Chúng tôi nghiêm túc với cải cách, sẵn sàng chịu trách nhiệm và minh bạch hóa viện trợ quân sự”.

• Việc đặt một chính trị gia kỹ trị vào vị trí Bộ trưởng Quốc phòng có thể gia tăng niềm tin từ phương Tây, đặc biệt trong bối cảnh Quốc hội Mỹ và các nước châu Âu yêu cầu giám sát chặt hơn việc sử dụng vũ khí và ngân sách hỗ trợ.

 Kết luận

Việc bổ nhiệm Denys Shmyhal làm Bộ trưởng Quốc phòng là một sự tái cấu trúc chiến lược quyền lực ở cấp cao nhất tại Ukraine, nhằm đáp ứng yêu cầu:

• Đối nội: hiệu quả hóa điều hành, chống tham nhũng, chuẩn bị cho chiến tranh dài hạn.

• Đối ngoại: củng cố niềm tin phương Tây, đẩy mạnh quản lý viện trợ và hợp tác quân sự.

• Về chính trị: tái cân bằng quyền lực trong nội các, mở đường cho một thế hệ lãnh đạo mới sau chiến tranh.

• https://thepage.ua/ua/news/zelenskij-pidtverdiv-sho-posadu-ministra-oboroni-zajme-shmigal-the