Bài viết của Estelle Nilsson-Julien 

Một đoạn video đang lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội cho thấy một người đàn ông trẻ tự nhận là lính nghĩa vụ Ukraine, đang khóc và nói rằng anh bị đưa ra mặt trận.

Trong video, người đàn ông nói bằng tiếng Ukraine:

“Tôi không muốn chết, tôi mới 23 tuổi.”

Đoạn video này đã được xem hàng trăm nghìn lần ở nhiều nước châu Âu, kèm phụ đề tiếng Hungary, Đức và Anh. Chỉ riêng phiên bản tiếng Hungary đã có 1,8 triệu lượt xem. Đội xác minh thông tin của Euronews – The Cube phát hiện thêm các bản dịch sang Pháp, Tây Ban Nha, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và cả tiếng Nhật.

Trên các bài đăng kèm video, nhiều người khẳng định người lính này bị cưỡng ép ra mặt trận, và một số phương tiện truyền thông Đức và Pháp đổ lỗi cho Ukraine và các nước châu Âu vì điều này.

Một bài báo tiếng Pháp còn giật tít:

“Ukraine đang đưa những người trẻ của mình vào lò sát sinh.”

Dấu hiệu cho thấy video là giả – có thể do AI tạo ra

Theo phân tích của The Cube, có nhiều bằng chứng cho thấy video này là giả mạo và được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo (AI).

Kết quả tìm kiếm khuôn mặt cho thấy người trong video rất giống một streamer người Nga ở St. Petersburg.
Trung tâm Chống Thông tin Sai lệch (thuộc Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine) cũng khẳng định:

“Khuôn mặt trong video là của một công dân Nga, không phải người Ukraine.”

Người đàn ông trong clip nói:

“Tôi đã bị động viên. Tôi sẽ đến Chasiv Yar.”

Tuy nhiên, các chuyên gia ngôn ngữ Ukraine nhận xét cách phát âm cụm từ “Chasiv Yar” không tự nhiên, không giống tiếng bản địa, làm dấy lên nghi ngờ về tính xác thực của đoạn phim.

Thêm vào đó, độ tuổi nghĩa vụ quân sự ở Ukraine hiện nay là từ 25 đến 60 tuổi (đã được hạ từ 27 xuống 25 vào tháng 4 năm ngoái). Do đó, một người 23 tuổi như trong video không thể bị bắt đi lính bắt buộc, chỉ có thể tình nguyện.

Bối cảnh: Tranh cãi về nghĩa vụ quân sự tại Ukraine

Vấn đề nghĩa vụ quân sự hiện đang gây tranh luận sôi nổi ở Ukraine.
Tháng 2 vừa qua, chính phủ nước này ban hành hợp đồng quân sự 1 năm dành cho thanh niên 18–24 tuổi, với mức lương và thưởng cao.
Tuy nhiên, đến tháng 4, Phó chánh văn phòng Tổng thống Pavlo Palisa cho biết chỉ có vài trăm người trong độ tuổi đó đăng ký phục vụ.

Manh mối cho thấy video được tạo bằng Sora (AI của OpenAI)

Khi truy tìm nguồn gốc hình ảnh, nhóm The Cube phát hiện video xuất phát từ một tài khoản TikTok (hiện đã bị xóa), nơi có nhiều video tương tự mô tả “lính Ukraine” trong tình cảnh tuyệt vọng. Một số video còn có logo của Sora – công cụ tạo video bằng văn bản của OpenAI.

Ông Giorgio Patrini, Giám đốc điều hành của công ty Sensity AI (chuyên phát hiện video do AI tạo), xác nhận rằng các video này được tạo bằng Sora và dấu watermark đã bị xóa sau khi sản xuất.

Ứng dụng này (hiện có trên Android ở một số quốc gia) cho phép người dùng tạo video chân thực bằng hình ảnh khuôn mặt của mình, nếu họ đồng ý cấp quyền.

Theo Sensity, chiếc mũ bảo hiểm trong video lan truyền có nhiều chi tiết sai khác so với trang bị quân sự thực tế – như vị trí ốc vít, thanh phụ kiện bên hông, và việc thiếu dây dán Velcro. Một người lính Ukraine thật được The Cube phỏng vấn cũng xác nhận dây tai nghe trên mũ trong video trông rất lạ, không giống thiết bị chuẩn.

Trong một video khác từ cùng tài khoản TikTok, chữ in trên áo lính không phải là chữ Cyrillic, mà là chữ Latin mô phỏng giống Cyrillic, theo Sensity AI.

Mục tiêu: Gây ảnh hưởng và làm mờ ranh giới thật – giả

Những chi tiết này tuy nhỏ, nhưng khó nhận ra với người xem bình thường.
Ông Francesco Cavalli, Giám đốc điều hành của Sensity, nhận định:

“Những video kiểu này – được tạo bằng công cụ AI – là vũ khí rẻ và dễ tiếp cận trong các chiến dịch ảnh hưởng.”

Ông nói thêm:

“Giờ thì ai cũng thấy rõ: chúng đang được sử dụng rộng rãi để phục vụ mục tiêu chiến lược trong chiến tranh hỗn hợp. Mục tiêu rất đơn giản nhưng hiệu quả – tác động đến dư luận quốc tế, làm suy sụp tinh thần đối phương và xóa nhòa ranh giới giữa thực và ảo.”

(Nguồn: Euronews)

Shared millions of times: Who is the crying "Ukrainian soldier"?