Người dân Hà Nội “sơ cứu” cho người đàn ông nước ngoài bị ngất trong phố cổ. Ảnh: Trịnh Gia Bách
 
Châm cứu, bấm huyệt cần có chuyên môn
Theo lời kể của một số người ở khu vực  phố cổ Hà Nội, khi nhìn thấy một ông Tây bị ngất ở chợ Hàng Bè (quận  Hoàn Kiếm, Hà Nội), họ đã gọi cấp cứu. Trong lúc chờ xe cấp cứu đến, một  số người đã chủ động sơ cứu cho người bị nạn. Theo thông tin của một số  người chứng kiến sự việc thì  thật may có một cụ ông  hơn 70 tuổi đi  ngang qua đó và tự xưng là bác sĩ Đông y đã đến châm cứu cho người bị  nạn. Cuối cùng, sau 30 phút nỗ lực cứu chữa của vị lương y và người dân,  vị khách này đã tỉnh lại... Một lát sau, ông Tây này tỉnh lại và xin  phép không đến bệnh viện nữa khi xe cứu thương tới. Qua tìm hiểu từ  những người trong cuộc chúng tôi được biết, người cứu ông Tây là bác sĩ  Lê Minh, trú tại nhà số 2A Cầu Gỗ. Bác Minh cho biết, vì là người trong  nghề Y nên tôi nhìn biểu hiện và biết ông Tây này mắc phải chứng bệnh mà  người Việt gọi là trúng phong á khẩu. Muốn cấp cứu, trước hết phải để  tay lên đầu, bấm thật mạnh vào nhân trung. Sau đó, dùng kim châm vào 10  đầu ngón tay để máu thoát ra. Như vậy sẽ tỉnh luôn, còn nếu không chữa  trị kịp thời nhẹ sẽ bị liệt, nặng hơn sẽ dẫn đến tử vong.
Trao đổi về vấn đề này, lương y Vũ Quốc  Trung – Phòng Chẩn trị y học cổ truyền chùa Cảm Ứng (Hà Nội) cho biết,  từ lâu trong Đông y có áp dụng phương pháp xử trí bằng chích máu và có  hiệu quả trong một số trường hợp. Khi thấy người bị ngất, nếu xác định  được là do đột quỵ - tai biến mạch máu não thì châm sẽ không sao. Tuy  nhiên, với những nguyên nhân khác như ngất do say nắng, động kinh, biện  pháp này không hiệu quả. Hơn nữa, cách cấp cứu bằng cách châm 10 ngón  tay chỉ phù hợp với những người bị tai biến mạch máu não nhẹ, hoàn toàn  không mang lại bất cứ tác dụng gì cho người bị tai biến mạch máu não  nặng. Bởi 10 đầu ngón tay là vị trí của Thập tuyền huyệt, nơi tập trung  nhiều đầu dây thần kinh nhạy cảm. Nguyên nhân của đột quỵ là do huyết áp  tăng, khi châm vào máu chảy ra làm huyết áp giảm, máu thông. “Trong  thời điểm chờ đợi xe cấp cứu và xử lý bằng các biện pháp hiện đại, có  thể “thử” vận may với phương pháp kim châm, theo kiểu còn nước còn tát.  Lưu ý, khi châm dễ nhiễm trùng nên cần phải khử trùng dụng cụ, vị trí  châm sát trùng”, lương y Vũ Quốc Trung nhấn mạnh.
Tuy nhiên, lương y Vũ Quốc Trung cũng  lưu ý bên cạnh chích lể, bệnh nhân vẫn cần được điều trị tích cực bằng y  học hiện đại. “Nếu không phải là người có chuyên môn, không xác định  được nguyên do ngất của bệnh nhân thì không nên tự ý điều trị bằng các  phương pháp như bấm huyệt, châm cứu... Nó sẽ làm tình trạng trầm trọng  thêm. Đối với người bị tai biến mạch máu não, thời gian là vàng. Mạch  máu đông hoặc vỡ phải được xử lý thật nhanh để đề phòng các biến chứng  như liệt toàn thân, bại não...”, lương y Vũ Quốc Trung cho biết thêm.
Với góc nhìn theo y học hiện đại, một số  chuyên gia y tế cho rằng, phương pháp chích máu ở 10 đầu ngón tay mà  người dân áp dụng cứu sống người đàn ông ngoại quốc trên đây vẫn chưa có  cơ sở khoa học. ThS.BS Lương Quốc Chính – Khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bạch  Mai) đặt ra nhiều giả thiết trong trường hợp của người đàn ông ngoại  quốc được châm cứu này: “Không phải vì chích máu đầu ngón tay thì bệnh  nhân mới tỉnh dậy. Đây chỉ là diễn biến bình thường của một cơn động  kinh. Bệnh nhân có thể bị nhiều lần từ trước nên họ bình tĩnh. Sau khi  tỉnh lại, bệnh nhân đã tự đi, không cần can thiệp của y tế. Hoặc hiện  tượng ngất xảy ra khi tập luyện, hồi hộp trống ngực hoặc các bất thường  của tim, bệnh nhân có tiền sử ngất tái phát. Ngoài ra, có thể là cơn  thiếu máu não thoáng qua hay “đột quỵ cảnh báo”. Hầu hết cơn thiếu máu  não thoáng qua kéo dài ít hơn 5 phút, trung bình là khoảng 1 phút. Khi  cơn thiếu máu não thoáng qua kết thúc thường không để lại tổn thương  vĩnh viễn nào đối với não”.
Cũng theo ThS.BS Lương Quốc Chính, diễn  biến bình thường của cơn động kinh là ngất, co quắp chân tay hoặc không  co giật, bệnh nhân sẽ tự tỉnh dậy. Người sơ cứu cần cố gắng đặt bệnh  nhân nằm nghiêng, không cho bệnh nhân bị sặc vào phổi. Bệnh nhân khi  tỉnh lại cần phải đi khám bác sĩ hoặc tới khoa cấp cứu để kiểm tra, loại  trừ tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng.
Cứu người là trách nhiệm
Luật sư Trương Quốc Hòe – Trưởng Văn  phòng Luật sư Interla (Hà Nội) cho rằng, trường hợp người đàn ông ngoại  quốc được người dân xúm lại cứu là rất may mắn. Thực tế, nhiều người có  tâm lý e ngại gặp rắc rối nên dửng dưng trước sự nguy hiểm của người  khác. Nhìn ở góc độ đạo đức, xã hội, thái độ ấy đáng lên án. Thái độ bỏ  mặc người bị nạn trên đường không chỉ là vô nhân đạo mà còn phạm luật.  Điều 102 Bộ Luật Hình sự quy định: “Người nào thấy người khác đang ở  trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, tuy có điều kiện mà không cứu  giúp dẫn đến hậu quả người đó chết thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không  giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm”. Tuy nhiên, luật  sư  Trương Quốc Hòe cũng cho rằng, để xử lý người phạm tội không cứu  giúp người đang trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng còn phải xem  xét các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi  không cứu giúp và hậu quả chết người.
“Mọi người đừng vì sợ gặp rắc rối mà cực  đoan không cứu giúp người khác. Thấy người bị nạn mà cứu giúp là mình  đã làm đúng trách nhiệm. Trong trường hợp, khi cấp cứu mà không may  phương pháp đó gây hậu quả chết người, trước hết cơ quan chức năng sẽ  giám định nguyên nhân chết do đâu. Nếu lỗi do cứu người thì hành vi đó  không vi phạm pháp luật. Hơn nữa, cũng khó chứng minh được lỗi của người  có hành vi cấp cứu”, luật sư Trương Quốc Hòe cho biết.
Cách sơ cứu chuẩn khi gặp người bị ngất
Khi đứng trước một nạn nhân mất ý thức,  điều đầu tiên cần làm là ít nhất phải đảm bảo an toàn về đường thở, hô  hấp và tuần hoàn cho nạn nhân như: Tư thế nằm nghiêng an toàn với đầu  cao (nếu huyết áp bình thường) hoặc đầu thấp (nếu tụt huyết áp). Ở người  bệnh hôn mê, khi nằm ngửa, trọng lực làm hàm rơi ra phía sau, lưỡi bị  tụt xuống và làm lấp tắc đường thở. Nếu bệnh nhân nôn trong khi đang nằm  ngửa, người bệnh dễ hít phải các chất nôn vào phổi, gây tắc đường thở  hoặc suy hô hấp rất nguy hiểm. Khi đặt bệnh nhân nằm nghiêng về một bên,  các chất nôn dễ dàng thoát ra ngoài.
Sau đó nhanh chóng gọi xe cấp cứu số 115  hoặc số dịch vụ y tế cấp cứu tại địa phương, tiến hành sơ cứu đúng cách  nếu có thể. Trong khi chờ xe cấp cứu tới, không nên cố gắng áp dụng các  biện pháp sơ cứu không có cơ sở khoa học, mà đôi khi chính các biện  pháp này lại có hại đối với nạn nhân. Đối với bệnh nhân bị đột quỵ, điều  trị càng sớm, càng làm giảm thiểu được các tổn thương não. Việc điều  trị phải được bắt đầu trong vòng 1 - 2 giờ đầu sau đột quỵ nếu máu đông  gây tắc mạch não.
 
 
ThS.BS Lương Quốc Chính
 
Thuận Trần/Báo Gia đình & Xã hội
Nguồn giadinh.net.vn
http://giadinh.net.vn/song-khoe/sau-vu-chich-mau-cuu-song-ong-tay-khong-phai-truong-hop-nao-cung-co-the-cham-cuu-2015111109070663.htm